Người Công giáo không mù lòa.

Khoảng tháng 4 năm 2016., biển miền Trung rúng động bởi thảm họa cá chết hàng loạt. Từ Hà Tĩnh, Quảng Bình đến Nghệ An, Quảng Trị, những bãi biển trắng xóa xác cá, những làng chài tiêu điều vì sinh kế bị cướp đi. Người dân đau đớn, hoang mang, bởi kẻ gây nên thảm cảnh không ai khác chính là tập đoàn Formosa với những ống xả thải độc hại chôn sâu dưới đáy biển Vinh. Trong bối cảnh đó, khi nhiều tiếng nói còn ngập ngừng, khi nỗi sợ hãi bao trùm, Cha Antôn Đặng Hữu Nam đã đứng lên.

Ông không chỉ giảng trong nhà thờ, mà còn bước ra đường, cùng giáo dân xuống đường biểu tình ôn hòa, giương cao khẩu hiệu “Formosa cút đi”. Hình ảnh một vị linh mục khoác áo thánh, đi giữa dòng người giáo dân tay cầm thánh giá, tay giương biểu ngữ, đã trở thành biểu tượng của sự can đảm và tinh thần bất khuất. Cha Nam không hề né tránh, ông nói thẳng: “Không thể đánh đổi môi trường lấy phát triển. Không thể chấp nhận một tập đoàn đầu độc biển cả, giết chết sinh kế của hàng triệu người dân.”

Mấy ngày ngay nay câu chuyện giữa Giám mục Anphong Nguyễn Hữu Long và Linh mục Antôn Đặng Hữu Nam đã tạo nên một cơn chấn động lớn trong cộng đồng Công giáo Việt Nam, không chỉ bởi tính chất cá nhân mà còn bởi những hệ lụy liên quan đến niềm tin và sự đoàn kết. Những lời tố cáo của Cha Nam về việc bị “bỏ đói” hay “bỏ mặc” khi bệnh nặng mang tính chất rất nặng nề, dễ gây xôn xao dư luận và làm tổn thương hình ảnh Giáo hội. Tuy nhiên, phản hồi của Đức Cha Long lại cho thấy một góc nhìn khác: sự thật có thể bị bóp méo bởi cách tường thuật một chiều và tâm trạng chủ quan. Từ vụ việc này, điều đáng lo ngại hơn cả là nguy cơ chia rẽ trong nội bộ, khi người giáo dân dễ bị cuốn theo những “tin nóng” mà chưa đủ bình tĩnh suy xét. Suy cho cùng, cả hai nhân vật đều là linh mục từng có uy tín, nên sự xung đột công khai sẽ càng khiến cộng đồng rơi vào khủng hoảng niềm tin. Đây không chỉ là câu chuyện của cá nhân nào, mà là lời nhắc nhở về nhu cầu minh bạch, đối thoại và giữ vững tình hiệp nhất trong Giáo hội, nhất là trong thời điểm nhiều thử thách.

Người Việt từ bao đời nay vẫn thường nói: “Không có lửa thì làm sao có khói”. Lời tố cáo của Linh mục Antôn Đặng Hữu Nam về sự đối xử tàn nhẫn mà ông phải gánh chịu không thể xem là chuyện bịa đặt vô cớ. Cả nước này, và thậm chí cả thế giới, đều biết Cha Nam là một mục tử dám hi sinh tất cả để bảo vệ giáo dân. Ông đã lên tiếng mạnh mẽ trước bất công, dám đương đầu với chính quyền để bênh vực quyền lợi của đoàn chiên. Chính sự dũng cảm ấy khiến ông bị treo chén, bị gạt ra bên lề. Nhưng đó lại là minh chứng rõ ràng cho tinh thần can đảm, vì đoàn chiên mà dám chịu đau khổ, chịu thiệt thòi.

Trái lại, Giám mục Anphong Nguyễn Hữu Long đã chọn con đường thỏa hiệp. Trong khi LM Nam đối diện hiểm nguy, trong khi giáo dân bị chèn ép, ông ở đâu, ông làm gì? Một lời khích lệ cũng không dám thốt ra, một hành động bảo vệ giáo dân cũng không dám thực hiện. Người ta thấy rõ: ông chỉ lo giữ ghế, giữ quyền lực, cúi đầu lắng nghe chỉ thị của nhà nước độc tài, thậm chí tìm cách trù dập và triệt hạ những tiếng nói bất khuất trong Giáo hội. Thái độ ấy phơi bày bộ mặt thật của một vị mục tử không sống cho đoàn chiên, mà chỉ biết bảo vệ bản thân và chức vụ.

Chúa Giêsu đã khẳng định: “Mục tử nhân lành hy sinh mạng sống mình vì đoàn chiên”. Lời này không phải để trưng bày, mà là thước đo cho mọi nhà lãnh đạo trong Giáo hội. Khi đặt hai con người đối chiếu, ai cũng thấy rõ: LM Antôn Đặng Hữu Nam chính là người mục tử nhân lành ấy. Còn Giám mục Long thì chỉ hiện nguyên hình là một kẻ cúi đầu, im lặng trước bất công, thậm chí sẵn sàng đồng lõa để vừa lòng kẻ cầm quyền.

Người Công giáo không mù lòa. Chúng ta phải tỉnh táo để đứng về phía sự thật, không để những lời ngụy biện, những màn che đậy làm mờ mắt. Lịch sử Giáo hội sẽ không nhớ đến những kẻ hèn yếu, mà chỉ khắc ghi những mục tử can trường, dám sống chết vì công lý. Đây là lúc để giáo dân hiệp nhất, để bảo vệ những linh mục dấn thân và dứt khoát lên án những kẻ lợi dụng chức vụ mà bán rẻ lương tâm. Sự thật có thể bị che giấu trong một khoảnh khắc, nhưng công lý sẽ sáng ngời trong lịch sử. Và đến ngày đó, ai là mục tử, ai là tay sai, mọi người đều sẽ rõ.

-->Đọc tiếp...

NHỮNG NGƯỜI ĐÀN ÔNG THẦM LẶNG

Trong bóng tối của đời mình, có những người đàn ông chọn cách im lặng sau khi bị vợ phản bội. Họ không khóc lóc, không than thở, không gào lên oán trách, mà lặng lẽ ôm nỗi đau, như con thú bị thương tìm góc khuất để liếm vết thương. Người ngoài nhìn vào, thấy họ bình thản, vẫn đi làm, vẫn nâng ly chào bạn bè, vẫn gượng cười như không có gì xảy ra. Nhưng chỉ có họ mới hiểu, phía sau dáng vẻ cứng rắn ấy là những đêm dài mất ngủ, là nỗi cô độc ngấm dần vào máu thịt.

Tình vỡ trăng tan bóng nguyệt mờ,

Người đi bỏ lại cảnh bơ vơ.

Con thơ ngơ ngác nhìn cha khóc,

Lệ úa theo đêm chẳng hẹn giờ.

Khi người đàn bà chạy theo một cuộc tình mới, người đàn ông ấy không chỉ mất đi người vợ, mà còn mất đi điểm tựa tinh thần, mái nhà đã từng nghĩ sẽ đi cùng nhau đến cuối đời. Và thế là họ buộc phải đứng lên, một mình gánh cả trách nhiệm, cả nỗi đau. Cảnh “gà trống nuôi con” không bao giờ dễ dàng: vừa làm cha, vừa làm mẹ, vừa gồng mình làm chỗ dựa cho con trẻ. Những bữa cơm đơn sơ nấu vội, những sáng đưa con đi học rồi tất tả đi làm, tối về lại kèm con học bài – tất cả đều lặp đi lặp lại trong âm thầm, không một lời kêu ca.

Xã hội vốn hay dành nhiều lời cảm thông cho phụ nữ bất hạnh, nhưng ít khi chịu ngoái nhìn những người đàn ông gục ngã. Đàn ông, từ ngàn đời nay, được mặc định là phải mạnh mẽ, phải gánh vác, phải kiên cường. Thế nên, họ giấu kín nước mắt, để chỉ còn lại sự chai sạn trong ánh mắt và sự trầm lặng trong nụ cười.

Đứng giữa phong ba vẫn ngẩng đầu,

Thân tàn chí chẳng chịu buông câu.

Cha hiền gánh nặng nuôi con nhỏ,

Đá sắc đường đời hóa ngọc châu.

Song, cũng chính từ nỗi đau đó, họ học được cách trưởng thành hơn, biết quý trọng con cái hơn, biết rằng tình yêu đôi khi mong manh, chỉ có nghĩa tình cha con mới thật bền lâu. Họ bước đi trong đời, trông có vẻ lạnh lùng, cứng cỏi, nhưng sâu bên trong, trái tim vẫn âm ỉ một vết thương chưa từng lành.

Những người đàn ông ấy – họ không cần được ca ngợi, không mong ai thấu hiểu. Họ chỉ chọn cách sống bản lĩnh, nuốt nước mắt vào trong, để mỗi ngày còn có thể đứng vững trước mặt con cái và thế gian. Và rồi, chính sự thầm lặng ấy, theo năm tháng, đã trở thành một loại “khí chất” – bình thản, kiên định, nhưng cũng xót xa đến tận cùng.

Lặng lẽ nuốt đau chẳng lộ phiền,

Đêm dài bóng tối phủ triền miền.

Cha còn gánh nặng nuôi con nhỏ,

Đá sỏi bên đường cũng vững kiên.

Có lẽ, sẽ chẳng ai biết hết được nỗi đau mà những người đàn ông ấy từng trải qua sau bóng tối của phản bội. Nhưng điều khiến họ đáng trân trọng nhất chính là sự thầm lặng chịu đựng, sự kiên cường đứng lên và tình thương vô điều kiện dành cho con cái. Họ không cần được vỗ về, không mong được ca ngợi, chỉ lặng lẽ sống, gồng mình làm cha, làm mẹ. Và chính sự bản lĩnh ấy đã biến họ thành những bóng cây vững chãi, che chở cho con thơ, dẫu tim mình đã mang nhiều vết sẹo.

-->Đọc tiếp...

Nụ Cười Sau Giọt Nước Mắt

Có những người phụ nữ, hôn nhân đối với họ chẳng còn là bến đỗ bình yên, mà chỉ như một chuyến tàu kéo dài vô tận, đi qua những ga buồn nhiều hơn là vui. Mỗi sáng, họ vẫn dậy sớm, nấu bữa cơm, chuẩn bị quần áo cho chồng con. Mỗi tối, họ vẫn thu dọn căn bếp nhỏ, dỗ con ngủ và ngồi lặng lẽ nhìn vào khoảng không. Những việc làm quen thuộc ấy giống như một bản nhạc lặp đi lặp lại, chẳng còn giai điệu ngọt ngào nhưng vẫn phải cất lên cho trọn phận sự.

Người ngoài đâu hay, đã bao lần họ ngồi trong căn bếp tối, nước mắt rơi mà tay vẫn tiếp tục rửa chén. Họ khóc cho mình, cho tuổi xuân đã gửi gắm, cho niềm tin bị bào mòn theo năm tháng. Nhưng rồi khi bước ra phòng khách, họ lại mỉm cười với con, như chưa từng có vết nứt nào trong lòng. Bởi họ biết, nỗi buồn của mình không nên đặt lên đôi vai bé nhỏ kia.

Hôn nhân chẳng phải bến bình an,

Người nữ cam đành gánh nỗi oan.

Giữ lửa mái nhà, che giọt lệ,

Âm thầm kiên nhẫn bước gian nan.

Có người từng hỏi: “Tại sao không buông? Tại sao phải chịu đựng?” Họ chỉ cười. Đằng sau nụ cười là cả một sự giằng xé: nếu buông tay, con cái sẽ thiếu đi mái ấm; nếu ở lại, chính mình sẽ cạn dần niềm vui sống. Nhưng phần lớn họ chọn cách ở lại, gánh chịu, vì tình thương cho con, vì hai chữ “gia đình” mà họ đã khắc sâu trong tim.

Đêm xuống, khi chồng ngủ say, căn nhà im ắng, họ lặng lẽ ra ban công, ngước nhìn bầu trời. Trong khoảnh khắc ấy, ký ức về thời son trẻ ùa về, những ngày tay trong tay, lời hẹn thề còn nguyên vẹn. Giờ đây, lời hứa ấy đã nhạt phai, chỉ còn họ đối diện với bóng mình. Nhưng thay vì gục ngã, họ vẫn kiên cường.

Một kiếp đàn bà chẳng dễ vui,

Tình xưa phai nhạt, mộng tàn rồi.

Chỉ vì con trẻ, cầm tay bước,

Giữ trọn gia đình dẫu lẻ loi.

Những người phụ nữ như thế, dẫu không được hạnh phúc trọn vẹn, vẫn âm thầm thắp sáng một ngọn đèn. Họ là chỗ dựa cho con cái, là người giữ cho mái nhà không tan vỡ, là minh chứng cho sức mạnh dịu dàng mà bền bỉ. Và đôi khi, chỉ cần một nụ cười con trẻ, một câu “mẹ ơi, con thương mẹ”, cũng đủ để họ có thêm lý do đi tiếp đến cuối con đường, dù con đường ấy nhiều khi chỉ toàn sỏi đá và bóng tối.

-->Đọc tiếp...

Phê bình văn học: ♥️. VÀ LÝ TRÍ - Thảo Huyền

Trong truyền thống thi ca Việt Nam, đề tài tình yêu và hình tượng người thi sĩ luôn khơi gợi nhiều suy ngẫm. Thơ vừa nuôi dưỡng mộng tưởng, vừa phơi bày những giằng co giữa con tim và lý trí. Trong dòng chảy ấy, Con tim và Lý trí của Thảo Huyền mang đến tiếng nói nữ tính, tỉnh táo, vừa tha thiết vừa phản biện. Bài thơ là một tiểu luận bằng vần điệu, khẳng định quan điểm tình yêu của người phụ nữ hiện đại: biết mơ, biết yêu nhưng cũng biết dừng lại để giữ lấy bình yên.

Thơ ca từ ngàn đời vốn là tiếng lòng của những tâm hồn đa cảm, vừa thiết tha với tình yêu, vừa thao thức với cuộc đời. Bài thơ Con tim và Lý trí của Thảo Huyền không chỉ là một khúc tự sự nữ tính, mà còn là một tiểu luận bằng thơ, nơi tác giả soi chiếu sự xung đột giữa khát vọng tình yêu đời thường và bản tính mộng tưởng của người thi sĩ.

Ngay từ những câu mở đầu, tác giả đã đưa ra một nghịch lý:

“Như chàng Thi sĩ ngắm hoa chẳng mơ ngày được hái / Vì rất sợ cô đơn ngay lúc cạnh bên người.”

Đây là chân dung điển hình của người nghệ sĩ: họ say mê cái đẹp, nguyện sống cùng thơ, nhưng khi đứng trước đời sống thực lại loay hoay, dễ rơi vào cảm giác lạc lõng. Thi sĩ không thiếu tình yêu, nhưng tình yêu ấy dàn trải, rộng khắp, như cánh hoa rực rỡ ngoài nắng, ai cũng có thể chiêm ngưỡng mà không thuộc về riêng ai.

Đặt trong đối sánh, người phụ nữ khi yêu lại khác hẳn. Thảo Huyền viết:

“Phụ nữ khi yêu là hết mình, tận tuỵ hi sinh / Nên chỉ mơ có được người chân tình thơm thảo.”

Ở đây là giọng nói vừa ngọt ngào vừa xót xa: phụ nữ trao tất cả để mong nhận lại một trái tim trọn vẹn. Nhưng trái tim thi sĩ vốn đã chia ngăn cho thơ, cho mộng tưởng, cho nhân gian, nên khó có thể dành riêng cho một bóng hình. Sự khác biệt ấy là mầm mống của bi kịch, một bi kịch muôn đời giữa kẻ đa tình và người đòi hỏi thủy chung.

Đặc sắc hơn cả là những hình ảnh ẩn dụ giàu sức gợi. “Hai đường thẳng song song có bao giờ chập một?”, câu hỏi tu từ gói gọn cả lý trí: tình yêu với một thi sĩ là gần nhau đấy, nhưng không bao giờ gặp nhau ở đích đến. Hay đoạn thơ: “Chàng phải yêu gió, mơ mây và cùng trăng dong duổi / Sức đâu mà vò võ chông chồng như hòn đá Vọng Phu.” Hình ảnh Vọng Phu ở đây không chỉ là ẩn dụ về sự chờ đợi vô vọng, mà còn nhấn mạnh cái giá mà người phụ nữ phải trả nếu trót đem lòng yêu một người thuộc về cõi phiêu linh.

Điểm đáng chú ý của bài thơ nằm ở sự đan xen giữa cảm xúc và lập luận. Thảo Huyền không chỉ than thở, mà còn lý giải, phân tích. Đây là sự hòa quyện giữa con tim và lý trí, cũng chính là nhan đề tác phẩm. Người phụ nữ trong thơ không hoàn toàn phủ nhận tình yêu, mà chọn cách tỉnh táo để từ chối: “Nên đừng hỏi vì sao … em mãi chối từ …” một câu kết vừa dứt khoát, vừa thấm thía.

Có thể nói, Con tim và Lý trí là tiếng nói chân thành của người phụ nữ hiện đại, dám đối diện với mộng mơ, biết trân trọng thi ca nhưng không đánh mất bản năng sinh tồn và nhu cầu bình yên. Bài thơ mang đến cho người đọc một cái nhìn đa chiều: thi sĩ vẫn đáng yêu, đáng quý, vì đã đem “hoa mỹ cho đời”, nhưng đồng thời cũng quá xa vời để trở thành chỗ dựa trọn vẹn.

So sánh và đối chiếu với thơ tiền bối.

Khi đọc Con tim và Lý trí, ta thấy thấp thoáng bóng dáng của nhiều thi sĩ lớn trong thi đàn Việt Nam.

Ở Xuân Diệu, tình yêu luôn bùng nổ, khao khát đến mức muốn ôm trọn cả vũ trụ:

“Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn…” (Vội vàng).

Đây là một trái tim không biết điểm dừng, trao ban cảm xúc cho muôn loài. Đặt bên cạnh Thảo Huyền, ta nhận ra một đối cực: trong khi Xuân Diệu say sưa ôm lấy tất cả, thì nhân vật trữ tình nữ trong thơ Thảo Huyền lại chọn giữ cho riêng mình một “ốc đảo bình yên”. Chính sự đối lập này làm sáng rõ hơn lý do của lời từ chối trong bài thơ: phụ nữ cần một tình yêu được quy về một mối, còn thi sĩ thì bản chất là phân tán, là “gió, là mây, là trăng”.

Đọc đến Hàn Mặc Tử, ta lại gặp một tâm hồn phiêu linh, “bán trăng”, “mua trăng”, yêu cái đẹp đến siêu thực nhưng đồng thời cũng xa rời đời sống thường nhật. Người phụ nữ trong thơ Thảo Huyền dường như đã nhìn thấu bi kịch ấy, nên mới thốt lên: “Sức đâu mà vò võ chông chồng như hòn đá Vọng Phu.” Đây chẳng khác nào một tiếng nói của lý trí, cắt đứt mộng tưởng trước khi biến thành nỗi đau dằng dặc.

Còn Nguyễn Bính, thi sĩ của tình quê từng thổn thức:

“Tương tư thức mấy đêm rồi,

Biết cho ai, hỏi ai người biết cho?” (Tương tư).

Nỗi lòng si tình ấy cho thấy, ngay cả khi thi sĩ yêu một người duy nhất, tình yêu ấy vẫn thường lạc lõng và bất an. Đặt vào khung cảnh của Con tim và Lý trí, ta càng thấy quyết định “chối từ” của người phụ nữ là lựa chọn tỉnh táo, không phải vì thiếu yêu, mà vì hiểu quá rõ bản chất khó níu giữ của trái tim thi sĩ.

Như vậy, khi đem Con tim và Lý trí soi chiếu vào mạch thơ tiền bối, ta thấy Thảo Huyền đã không đi theo lối mòn ngợi ca tình yêu tuyệt đối. Thay vào đó, chị mang đến một giọng thơ tỉnh thức và thực tế hơn, phản ánh tâm thế của người phụ nữ hiện đại: biết mơ, biết say, nhưng cũng biết dừng lại để tự bảo vệ mình. Đây chính là điểm mới và giá trị của thi phẩm trong dòng chảy thơ tình Việt Nam.

Con tim và Lý trí của Thảo Huyền không chỉ là một bài thơ tình thông thường, mà là một tiểu luận bằng vần điệu, đối thoại giữa trái tim và lý trí. Khi đặt cạnh những thi sĩ lớn như Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Nguyễn Bính, bài thơ càng sáng rõ nét độc đáo: đó là tiếng nói của một người phụ nữ biết yêu nhưng cũng biết tỉnh táo để từ chối, biết trân trọng thi ca nhưng cũng không quên hạnh phúc đời thường. Chính sự dung hòa ấy đã làm nên sức thuyết phục và chiều sâu của tác phẩm, một đóng góp đáng ghi nhận trong diễn ngôn thơ tình Việt Nam hôm nay.

-->Đọc tiếp...

NGOẠI TÌNH : cánh cửa mở từ bên trong

 Trong mỗi cuộc hôn nhân tan vỡ bởi ngoại tình, dư luận và người trong cuộc thường dồn hết sự căm phẫn vào kẻ thứ ba. Người ta gọi họ bằng đủ những cái tên cay nghiệt: “hồ ly tinh”, “kẻ cướp chồng”, “phá nát gia đình” như thể chỉ cần loại bỏ bóng dáng người ngoài thì mái ấm sẽ trở về trọn vẹn. Nhưng đó chỉ là cách nhìn từ bề mặt. Thực tế, một gia đình hạnh phúc không thể sụp đổ chỉ vì một người xa lạ gõ cửa. Ngoại tình, suy cho cùng, là hệ quả từ bên trong, từ những vết rạn đã âm thầm hiện hữu trong chính mối quan hệ vợ chồng.

Một người đàn ông khi còn biết trân trọng vợ, gìn giữ từng lời hứa, nâng niu từng bữa cơm gia đình sẽ không dễ dàng sa ngã. Một người phụ nữ khi còn thấy mình được yêu thương, lắng nghe, và đồng hành sẽ chẳng mấy khi chông chênh trước những cám dỗ. Kẻ thứ ba chỉ có thể chen chân khi một bên đã lơ là, khi trái tim đã nguội lạnh, khi cánh cửa lòng đã khẽ mở ra. Nói cách khác, ngoại tình không phải là nguyên nhân, mà là kết quả của một cuộc hôn nhân vốn đã hao mòn.

Nhiều người chọn cách đổ lỗi cho “người ngoài” để tránh đối diện với sự thật đau lòng: chính họ, những người từng thề nguyền gắn bó đã không còn đủ kiên nhẫn và yêu thương để giữ lời thề ấy. Họ quên rằng một mái ấm cần được nuôi dưỡng hằng ngày. Tình yêu không bền vững chỉ nhờ những tháng ngày đầu nồng nàn, mà nhờ sự chăm chút liên tục qua từng hành động nhỏ: một lời động viên, một cái nắm tay, một sự cảm thông. Khi những điều đó biến mất, gia đình trở thành ngôi nhà lạnh lẽo và bất cứ ai gõ cửa cũng dễ được chào đón như cái cớ để trốn chạy.

Bản chất của hôn nhân không phải là dựng lên một bức tường cao để ngăn cản người thứ ba, mà là cùng nhau xây một mái ấm vững chãi từ bên trong. Khi hai trái tim đủ đầy, chẳng ai muốn tìm thêm; khi tình nghĩa bền chặt, chẳng có “rắn độc” nào có thể len lỏi. Điều giữ gia đình không phải là sự cảnh giác thường trực, mà là sự đồng lòng vun đắp không ngừng.

Ngoại tình, vì thế, không phải bi kịch do kẻ ngoài gây ra, mà là lời cảnh báo: bên trong đã có người buông tay. Muốn giữ nhau, hãy giữ từ sớm. Hãy nhớ rằng gia đình không cần một người gác cửa, mà cần hai trái tim cùng quay về, cùng trân trọng, cùng nắm tay đến cuối con đường. Vì “rắn” chỉ có thể bò vào khi cánh cửa đã được chính tay chủ nhà mở ra.

TÂM SỰ GIA ĐÌNH

Gia thất bao năm nghĩa nặng mang,
Tình thâm một thuở dạ hoang mang.
Người quên ước cũ sầu vương vấn,
Kẻ nhớ duyên xưa lệ nhỏ tràn.
Ngoài cửa rắn chờ toan lẻn bước,
Trong nhà vợ chồng mãi ly tan.
Xin cùng giữ chặt lời thề cũ,
Khóa chặt tim nhau, vẹn chữ vàng.

-->Đọc tiếp...