1. Một tuổi thơ di dời, một tâm hồn ngập tràn âm thanh
Nhạc sĩ Hà Lan Phương, tên thật là Vũ Thị Phương, sinh năm 1957 tại vùng đất trù phú Kiên Giang, nơi sông nước chan hòa và những làn điệu dân ca mộc mạc vẫn còn vang vọng trong tiếng ru của mẹ. Khi mới 3 tuổi, chị theo gia đình lên Sài Gòn, mảnh đất nhộn nhịp và đầy tiềm năng để gieo mầm cho những khát vọng nghệ thuật. Sau biến cố năm 1975, chị cùng gia đình di dời về Vũng Tàu, rồi định cư tại Arlington, Texas (Hoa Kỳ) nơi chị dừng chân và bắt đầu cuộc hành trình gieo hạt mộng mơ trên xứ người.
Ngay từ khi còn nhỏ, Hà Lan Phương đã bộc lộ năng khiếu và đam mê ca hát. Âm nhạc đến với chị không phải qua trường lớp mà qua trực giác của một tâm hồn đa cảm, qua những giai điệu trữ tình len lỏi vào đời sống thường nhật. Lớn lên, chị không chỉ hát hay mà còn thể hiện xuất sắc nhiều thể loại nhạc, từ dân ca ba miền cho đến các bài nhạc ngoại quốc, từ dạ vũ sôi động đến những bản tình ca da diết.
2. Người bạn đời - người bạn nghệ thuật
Chị từng là một ca sĩ chuyên nghiệp trước khi bước vào con đường sáng tác. Cuộc đời chị thêm phần trọn vẹn khi gặp được nhạc sĩ Nguyễn Hải, người chồng, người bạn đời, và cũng là người bạn đồng hành trong âm nhạc. Chính anh là người đã truyền cảm hứng, khuyến khích và dìu dắt chị bước những bước đầu tiên trong sự nghiệp sáng tác.
Năm 1995, bước ngoặt lớn đã đến khi hai vợ chồng cùng với anh Vũ Văn Sang và nhóm bạn trẻ tổ chức thành công Đại hội Thể thao Bắc Mỹ kỳ 19 tại Arlington, Texas. Trong chương trình đêm văn nghệ gây quỹ từ thiện có mời nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn tham dự, Hà Lan Phương bắt đầu bén duyên với sáng tác âm nhạc. Cũng chính trong giai đoạn này, chồng chị, nhạc sĩ Nguyễn Hải đã ghép tên ba cô con gái của họ (Ngọc Hà, Ngọc Lan, Ngọc Phương) để đặt cho vợ nghệ danh Hà Lan Phương, như một lời khẳng định: âm nhạc là gia đình, và tình yêu là nguồn gốc của mọi rung động.
3. Khúc nhạc đời đa sắc
Ngay từ những tác phẩm đầu tay, Hà Lan Phương đã thể hiện sự đa dạng trong phong cách sáng tác. Có thể nói, chị không bó mình trong một khuôn mẫu, mà sẵn sàng thử nghiệm với nhiều thể loại: từ nhạc dân ca ba miền, ca khúc trữ tình, đến dạ vũ nhịp điệu, nhạc phổ thơ, âm hưởng cổ điển phương Tây. Một số tác phẩm điển hình như:
Chút tình với Huế (viết theo giọng Huế - phổ thơ Phạm Ngọc)
Bắt đền anh (giọng Nam Bộ - thơ Phạm Ngọc)
Thủy Tiên Quan Họ (giọng Bắc - thơ Phạm Ngọc)
Bên tiếng guitar (thơ Minh Châu - gợi âm điệu tiền chiến)
Em về bên phím đàn (thơ Việt Hải)
Bên phím dương cầm (nhạc & lời: Hà Lan Phương)
Chị còn viết nhiều ca khúc phục vụ chương trình dạ vũ, nên đã linh hoạt thay đổi tiết tấu và cấu trúc để phù hợp không khí trình diễn. Chính điều này giúp nhạc của chị vừa có chiều sâu, vừa có tính ứng dụng cao.
MỘT ĐỜI THƠ ĐỜI – VIẾT TỪ TRÁI TIM NGƯỜI PHỤ NỮ
Nếu âm nhạc là nhịp đập của tâm hồn, thì thơ với Hà Lan Phương chính là tiếng thở dài lặng lẽ trong những đêm dài thao thức. Người đàn bà ấy từng là ca sĩ, là người vợ, là người mẹ, đã gom nhặt từng mảnh vỡ đời mình để dệt nên một tập thơ đầy nước mắt nhưng vẫn rạng rỡ ánh sáng nội tâm, mang tên: Thu Phai Niềm Nhớ.
1. Tình yêu - nỗi đau - niềm thương chưa nguôi
Thơ Hà Lan Phương là tiếng nói của một trái tim từng nồng cháy, từng mất mát, và vẫn còn yêu tha thiết. Chị không ngần ngại phơi bày những vết xước trong tâm hồn. Đó là những bài thơ như:
"Mơ Ghen", mở đầu bằng một cơn mơ đầy ghen tuông, chới với trong nỗi cô đơn, để rồi bật khóc giữa tỉnh thức:
"Tỉnh cơn mê, bỡ ngỡ thì ra ghen…"
"Còn Nhớ Thương Nhau" những dòng run rẩy vì nỗi thèm khát một vòng tay, sau nửa đời người vẫn gọi tên người yêu cũ:
"Nửa trăm năm gọi tên người yêu cũ… Người yêu hỡi, có còn nhớ thương nhau?"
"Chiều Buồn", "Chiều Thiếu Phụ", hay "Từ Sâu Thăm Thẳm Mất Nhau", nơi “thiếu phụ” hiện lên như một biểu tượng đau đáu, vừa mềm yếu vừa mạnh mẽ, vừa điêu linh vừa kiêu hãnh.
Có thể nói, Hà Lan Phương đã đem cả thân phận người đàn bà Việt Nam lên trang giấy không ủy mị, không đòi hỏi thương hại, chỉ là một giọng thơ rất thật, rất đời.
2. Nỗi nhớ và nỗi tiếc - như lá vàng chưa kịp trở mình
Một trong những mạch thơ bền bỉ nhất của Hà Lan Phương là nỗi nhớ, không chỉ nhớ người, mà còn nhớ chính mình thời còn trẻ, còn yêu, còn ước mơ.
Những bài như "Trăng Mơ Hồ", "Gọi Tên Anh", "Dạ Khúc Đau", "Ký Ức Buồn", hay "Tách Cà Phê Còn, Mình Đã Mất Nhau" đều gợi lên nỗi nhớ dài và buốt, như sợi chỉ đỏ không buông ra khỏi cuộc đời thi sĩ:
"Chiều hôm nay, chiều tương tư bóng lá
Lá cũng buồn vì lá thiếu vắng anh
Em muốn níu nhánh buồn giữ lá lại
Tách cà-phê còn, mình đã mất nhau…"
Trong "Thu Bỏ Đi", "Tiễn Thu", hay "Thu Giã Biệt", Thu không còn là mùa mà là một trạng thái luyến tiếc mãi mãi:
"Thu đi để lại trời mù
Anh đi để lại thiên thu nỗi buồn."
Ở chị, Thu là hiện thân của tình yêu dịu dàng, vàng úa, và chóng tan. Khi Thu mất đi, tình yêu cũng úa tàn theo.
3. Ngôn ngữ giản dị - cảm xúc chân thành - cấu trúc linh hoạt
Một điều đặc biệt khiến thơ Hà Lan Phương chạm được trái tim bạn đọc là bởi chị không cố gồng mình làm “thi sĩ”, mà chỉ làm một người đàn bà viết từ chỗ sâu kín nhất của mình.
Ngôn ngữ thơ của chị gần như là lời nói thường ngày: không cầu kỳ, không ẩn dụ cao siêu, nhưng đậm đặc cảm xúc.
Chị vận dụng nhiều thể thơ: từ lục bát, song thất lục bát, đến thơ tự do, thơ ngắn, thơ có vần nhẹ, thơ nhạc lời.
Một số bài thậm chí có thể phổ nhạc ngay, vì chúng mang trong mình âm điệu sẵn có.
Chị viết như thể không còn gì để mất, và chính sự trút bỏ đó làm nên chất "thật" khiến người ta cảm động.
4. Viết trong đêm -viết trong gió - viết như một niềm sống
Đặc biệt, từ năm 2023 đến giữa 2025, Hà Lan Phương viết rất nhiều như trút hết mọi điều còn kẹt lại trong tim. Chị thường viết vào ban đêm, sau những giấc ngủ chập chờn, sau bản nhạc dang dở, hay khi một bài thánh ca vang lên từ ký ức.
Chị có thể chuyển từ nỗi đau riêng tư ("Một ngày đợi mong", "Không biết khi nào?") sang niềm đau nhân loại, như trong "Vẫn Giữ Niềm Tin", một bài thơ thổn thức về chiến tranh và sự vắng mặt của Chúa:
"Chúa ở đâu? Bao giờ mới hiện ra cứu rỗi?
Tiêu diệt loài quỷ dữ nhân gian…"
Với chị, thơ không phải là “nghề” mà là cách sống, cách thở, cách giữ lại một chút dịu dàng giữa đời nghiệt ngã.
NHỮNG KHÚC NHẠC TÌNH & DẤU ẤN NGƯỜI ĐỒNG HÀNH
1. Âm nhạc - đứa con tinh thần thứ hai sau thi ca
Nếu thơ là tiếng nói nội tâm dịu dàng, thì âm nhạc trong Hà Lan Phương lại là nhịp đập rộn ràng của những xúc cảm đầy mãnh liệt và sống động. Từ năm 1995, cùng với nhạc sĩ Nguyễn Hải, người bạn đời gắn bó keo sơn, chị đã cho ra đời nhiều bản tình ca mang đậm phong vị trữ tình hiện đại, có lúc đầy suy tư, có lúc lại nhẹ nhàng như tiếng gió đầu mùa.
Một số tác phẩm tiêu biểu:
"Tuyết Lạnh" một bản nhạc sâu lạnh, thấm đẫm nỗi cô đơn giữa mùa tuyết phủ:
“Mưa tuyết rơi phủ trắng đời con gái…
Tuyết còn rơi còn lạnh đời con gái
Phải không anh, ngang trái em vẫn mang…”
"Nói Yêu Anh Thêm Một Lần Nữa", với bố cục như một trường ca nhỏ, ca từ chân thành, giai điệu xao xuyến. Ca khúc này giống như một lời tạ từ nhưng vẫn giữ lại tia hy vọng rất “phụ nữ”:
“Xin tình ngủ theo mùa Đông…
Để nói yêu anh một lần nữa, anh ơi!”
Ngoài ra còn nhiều ca khúc mang dấu ấn rất riêng: "Dạ khúc đau", "Giọt cà-phê cuối", "Tiếng đàn khó hiểu", đều mang chất nhạc lãng đãng nhưng có chiều sâu, gợi đến những bản tình ca tiền chiến kết hợp với âm hưởng hiện đại phương Tây.
Chị từng hát những ca khúc của chính mình bằng chất giọng truyền cảm, chân thành, và phảng phất hoài niệm, điều mà không nhiều người viết nhạc có thể làm được.
2. Nguyễn Hải - người giữ mạch sống cho tình yêu & nghệ thuật
Không thể nhắc đến Hà Lan Phương mà quên đi bóng dáng của người bạn đời Nguyễn Hải, người luôn âm thầm đứng sau, tiếp lửa, và đồng hành như một nốt trầm vững chắc.
Nhạc sĩ Nguyễn Hải không chỉ là một người sáng tác, mà còn là một thi sĩ tinh tế, với thơ giàu hình ảnh, xúc cảm, và chiều sâu nội tâm. Hai bài thơ nổi bật của anh được nhiều người chia sẻ:
"Trôi Đi Một Kiếp Người", như một lời tự sự về nỗi mất mát trong tình yêu và cuộc đời:
“Đàn xưa giờ đã vỡ
Âm thanh chợt tắt ngang
Tình yêu cũng chết lịm
Trống vắng một cung đàn…”
"Cổ Tích Tình Yêu", nơi hiện thực và mộng tưởng chạm nhau trong niềm tin tha thiết:
“Ta thiếu vắng em, niềm tin cũng ra đi
Chiều loang nắng mệt nhoài, ta kiếm em ở đâu?”
Có thể nói, sự tương tác giữa thơ, nhạc, tình yêu của hai vợ chồng đã tạo nên một không gian nghệ thuật khép kín, đầy hài hòa, nơi mà từng nốt nhạc đều thấm đẫm bóng hình một người.
3. Sinh hoạt cộng đồng - một đời sống nghệ thuật trọn vẹn và sẻ chia
Không chỉ là thi sĩ hay nhạc sĩ, Hà Lan Phương còn là một người hoạt động văn nghệ năng động trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, đặc biệt là vùng DFW (Dallas–Fort Worth, Texas). Ngay từ năm 1995, chị và anh Nguyễn Hải đã:
Tham gia tổ chức Đại hội Thể thao Bắc Mỹ kỳ 19, với quy mô lớn và mục tiêu gây quỹ từ thiện.
Đóng góp vào các chương trình radio, truyền thông của người Việt tại địa phương, mang tiếng nói nghệ thuật đến gần hơn với cộng đồng.
Xuất hiện trong các sự kiện dạ vũ, trình bày các ca khúc tự sáng tác, vừa là người biểu diễn vừa là người điều phối nội dung chương trình.
Tổ chức giới thiệu thơ, nhạc, văn nghệ trên nền tảng mạng xã hội, đặc biệt Facebook, nơi chị tương tác chân tình với bạn văn, bạn thơ khắp nơi.
Với sự kết nối chân thành, gần gũi và mộc mạc, Hà Lan Phương không chỉ được xem như một tác giả, mà còn là người truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, nhất là phụ nữ, dám sống thật với cảm xúc và biến nó thành nghệ thuật.
Một dòng sông ngược - nhưng vẫn hát
Cuộc đời của nhạc sĩ, thi sĩ Hà Lan Phương có thể không quá ồn ào trên sân khấu lớn, nhưng âm thầm và bền bỉ như một dòng sông ngược, chảy ngược về phía nguồn cội: tình yêu, ký ức, và niềm tin vào con người.
Chị là hiện thân của người phụ nữ đã yêu hết lòng, đau hết lòng, và cũng sống nghệ thuật một cách hết mình, không để thời gian làm mờ đi cảm xúc, mà để mỗi ngày là một cơ hội được viết, được hát, được nhớ, và được yêu lần nữa.
Với hơn 90 bài thơ, nhiều ca khúc được trình bày và ghi âm, cùng hoạt động nghệ thuật phong phú suốt gần ba thập kỷ, Hà Lan Phương đã và đang ghi dấu trong lòng bạn đọc, người nghe và bạn bè văn nghệ bằng một chữ: CHÂN THÀNH.
No comments:
Post a Comment