Cho đến hôm nay, trên mạng xã hội vẫn có nhiều ý kiến cho rằng miền Nam đã được “giải phóng”. Mỗi người một góc nhìn, một trải nghiệm. Riêng tôi, xin mạn phép chia sẻ đôi dòng suy nghĩ – không để tranh luận đúng sai, mà chỉ để gợi lại một phần ký ức, một câu hỏi còn bỏ ngỏ: Ai thật sự đã được giải phóng, và liệu chúng ta đã thoát khỏi đói nghèo, chia rẽ để cùng tiến về phía trước hay chưa?
Câu hỏi không chỉ của lịch sử
Có một câu hỏi từng khiến nhiều người trăn trở, cho đến tận bây giờ vẫn chưa thể trả lời dứt khoát: "Ai giải phóng ai?"
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, lịch sử chính thống gọi đó là ngày miền Nam được giải phóng, một cuộc chiến tranh kết thúc với phần thắng nghiêng về phía Bắc. Nhưng nếu “giải phóng” nghĩa là đem lại tự do, cơm no, áo ấm và niềm tin vào tương lai, thì thật khó để người dân cả hai miền thốt lên được một lời nhẹ nhõm.
Xe tăng vào phố, thất đáng gờm,
Gạo mất, chợ chiều vắng bóng cơm.
Ai thắng? Ai thua? Ai đói khổ?
Dân tình run rẩy giữa mùa thơm.
Ngày ấy, hàng triệu người miền Nam – vốn đã quen với nhịp sống tự do, phố chợ sầm uất, xe Honda, tivi trắng đen, cơm gạo trắng, thịt cá đầy chợ – bỗng rơi vào một thế giới tem phiếu, mậu dịch, và khái niệm “xếp hàng từ tờ mờ sáng để mua vài lạng thịt.” Người ta không đói vì chiến tranh, mà đói vì một mô hình kinh tế khép kín, áp đặt, không phù hợp với dòng chảy đang chuyển mình của thế giới.
Còn những người lính miền Bắc, mang theo khát vọng thống nhất đất nước, khi bước chân vào Sài Gòn hoa lệ, nhiều người sững sờ. Không phải vì sự chiến thắng, mà là vì nhận ra khoảng cách giữa hai miền không chỉ là địa lý – mà là một khoảng cách văn hóa, tư duy và mức sống. Lúc ấy, một câu hỏi không thốt ra nhưng âm ỉ trong lòng nhiều người:
Phải chăng chính chúng tôi cũng đang cần được “giải phóng”?
Không súng, không gươm – là ấm no,
Không còng, không xiềng – mới tự do.
Muốn thoát kiếp nghèo, cần thắp sáng
Tấm lòng yêu nước thật, không lo.
Trong khi Hoa Kỳ, cũng từng có cuộc nội chiến Nam – Bắc đẫm máu, nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đó, họ chọn hòa giải, bắt tay xây dựng đất nước. Miền Nam nước Mỹ – nơi từng là “phe thua cuộc” – không bị cải tạo, không bị kỳ thị. Tổng thống Abraham Lincoln không gọi họ là “kẻ thù”, mà là “anh em lạc lối.” Chính tinh thần đó giúp nước Mỹ hàn gắn vết thương và trở thành cường quốc số một thế giới chỉ sau một thời gian ngắn.
Còn Việt Nam, sau chiến tranh lại bước vào một cuộc “giải phóng” kiểu khác – nơi sự thắng cuộc được tiếp nối bằng những chia rẽ âm thầm. Hàng vạn người bị đẩy đi “kinh tế mới,” hàng triệu người tới giờ phút này vẫn vượt biên để tìm “một sự giải phóng ngược” nơi xứ người, và cả dân tộc phải sống trong khốn khó thêm hơn một thập kỷ nữa vì mô hình bao cấp kéo dài.
Chẳng Bắc, chẳng Nam – ai tội tình?
Chỉ dân nghèo vẫn mãi điêu linh.
Kẻ trí nản lòng, tâm vắng lối –
Thoát được chưa? Xin chớ lặng thinh.
Câu hỏi “Ai giải phóng ai?” lúc này không còn là chuyện Bắc hay Nam. Mà là: liệu có ai thật sự được giải phóng khi đói nghèo vẫn bủa vây, khi lòng dân chưa yên, khi nhân tài bị bỏ rơi và nghi kỵ vẫn là sợi dây vô hình trói buộc cả dân tộc?
May mắn thay, thời gian đã trôi qua, và đất nước cũng đã có những đổi thay tích cực. Nhưng cái giá cho sự đổi thay ấy là không nhỏ – và câu hỏi cũ vẫn còn giá trị như một lời nhắc:
Muốn tiến lên, chúng ta không cần giải phóng lẫn nhau – mà cần giải phóng tư duy, giải phóng lòng thù hận, và quan trọng nhất: giải phóng dân tộc khỏi cái bóng của nghèo đói, tụt hậu và chia rẽ.
Giải phóng không do súng với đao,
Mà do tư tưởng biết bung rào.
Bỏ hận, bỏ nghi, cùng tiến bước –
Dân giàu, nước mạnh mới thanh tao.
Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian lắng lòng cùng tôi qua những dòng tản mạn này. Trong dòng chảy của lịch sử và ký ức, mong rằng mỗi câu chữ là một nhịp cầu nối gần hơn những thấu hiểu, cảm thông và yêu thương giữa người với người. Viết ra không để tranh đúng – sai, mà chỉ để nhớ, để nghĩ, và để không lặng thinh trước những điều chưa trọn vẹn. Kính chúc quý vị luôn an lành và sáng suốt trên hành trình sống và yêu nước mình.
Câu hỏi không chỉ của lịch sử
Có một câu hỏi từng khiến nhiều người trăn trở, cho đến tận bây giờ vẫn chưa thể trả lời dứt khoát: "Ai giải phóng ai?"
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, lịch sử chính thống gọi đó là ngày miền Nam được giải phóng, một cuộc chiến tranh kết thúc với phần thắng nghiêng về phía Bắc. Nhưng nếu “giải phóng” nghĩa là đem lại tự do, cơm no, áo ấm và niềm tin vào tương lai, thì thật khó để người dân cả hai miền thốt lên được một lời nhẹ nhõm.
Xe tăng vào phố, thất đáng gờm,
Gạo mất, chợ chiều vắng bóng cơm.
Ai thắng? Ai thua? Ai đói khổ?
Dân tình run rẩy giữa mùa thơm.
Ngày ấy, hàng triệu người miền Nam – vốn đã quen với nhịp sống tự do, phố chợ sầm uất, xe Honda, tivi trắng đen, cơm gạo trắng, thịt cá đầy chợ – bỗng rơi vào một thế giới tem phiếu, mậu dịch, và khái niệm “xếp hàng từ tờ mờ sáng để mua vài lạng thịt.” Người ta không đói vì chiến tranh, mà đói vì một mô hình kinh tế khép kín, áp đặt, không phù hợp với dòng chảy đang chuyển mình của thế giới.
Còn những người lính miền Bắc, mang theo khát vọng thống nhất đất nước, khi bước chân vào Sài Gòn hoa lệ, nhiều người sững sờ. Không phải vì sự chiến thắng, mà là vì nhận ra khoảng cách giữa hai miền không chỉ là địa lý – mà là một khoảng cách văn hóa, tư duy và mức sống. Lúc ấy, một câu hỏi không thốt ra nhưng âm ỉ trong lòng nhiều người:
Phải chăng chính chúng tôi cũng đang cần được “giải phóng”?
Không súng, không gươm – là ấm no,
Không còng, không xiềng – mới tự do.
Muốn thoát kiếp nghèo, cần thắp sáng
Tấm lòng yêu nước thật, không lo.
Trong khi Hoa Kỳ, cũng từng có cuộc nội chiến Nam – Bắc đẫm máu, nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đó, họ chọn hòa giải, bắt tay xây dựng đất nước. Miền Nam nước Mỹ – nơi từng là “phe thua cuộc” – không bị cải tạo, không bị kỳ thị. Tổng thống Abraham Lincoln không gọi họ là “kẻ thù”, mà là “anh em lạc lối.” Chính tinh thần đó giúp nước Mỹ hàn gắn vết thương và trở thành cường quốc số một thế giới chỉ sau một thời gian ngắn.
Còn Việt Nam, sau chiến tranh lại bước vào một cuộc “giải phóng” kiểu khác – nơi sự thắng cuộc được tiếp nối bằng những chia rẽ âm thầm. Hàng vạn người bị đẩy đi “kinh tế mới,” hàng triệu người tới giờ phút này vẫn vượt biên để tìm “một sự giải phóng ngược” nơi xứ người, và cả dân tộc phải sống trong khốn khó thêm hơn một thập kỷ nữa vì mô hình bao cấp kéo dài.
Chẳng Bắc, chẳng Nam – ai tội tình?
Chỉ dân nghèo vẫn mãi điêu linh.
Kẻ trí nản lòng, tâm vắng lối –
Thoát được chưa? Xin chớ lặng thinh.
Câu hỏi “Ai giải phóng ai?” lúc này không còn là chuyện Bắc hay Nam. Mà là: liệu có ai thật sự được giải phóng khi đói nghèo vẫn bủa vây, khi lòng dân chưa yên, khi nhân tài bị bỏ rơi và nghi kỵ vẫn là sợi dây vô hình trói buộc cả dân tộc?
May mắn thay, thời gian đã trôi qua, và đất nước cũng đã có những đổi thay tích cực. Nhưng cái giá cho sự đổi thay ấy là không nhỏ – và câu hỏi cũ vẫn còn giá trị như một lời nhắc:
Muốn tiến lên, chúng ta không cần giải phóng lẫn nhau – mà cần giải phóng tư duy, giải phóng lòng thù hận, và quan trọng nhất: giải phóng dân tộc khỏi cái bóng của nghèo đói, tụt hậu và chia rẽ.
Giải phóng không do súng với đao,
Mà do tư tưởng biết bung rào.
Bỏ hận, bỏ nghi, cùng tiến bước –
Dân giàu, nước mạnh mới thanh tao.
Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian lắng lòng cùng tôi qua những dòng tản mạn này. Trong dòng chảy của lịch sử và ký ức, mong rằng mỗi câu chữ là một nhịp cầu nối gần hơn những thấu hiểu, cảm thông và yêu thương giữa người với người. Viết ra không để tranh đúng – sai, mà chỉ để nhớ, để nghĩ, và để không lặng thinh trước những điều chưa trọn vẹn. Kính chúc quý vị luôn an lành và sáng suốt trên hành trình sống và yêu nước mình.
No comments:
Post a Comment